İşçilerin İtirazı Fayda Etmemiş!

Bartın Amasra faciasını öncesinde bazı işçilerin 2-3 aydır içeride havalandırma problemi olduğu yönündeki şikayetleri dikkate alınmamış.Genel Maden İşçileri Sendikası eski genel başkan danışmanı ve İnanış Gazetesi yazarı Turhan Oral Amasra faciası öncesi yapılan ölümcül hatayı yazısına taşıdı. Oral; “2-3 aydır havalandırma sorunu varmış, bakım yapılacakmış. İşçiler şefe itiraz etmiş, şef dik çıkmış ve bize kömür lazım, demiş” dedi.
 

İŞTE O YAZI

Zonguldak Maden Havzasında yaşanan en büyük kaza 3 Mart 1992 tarihinde Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Kozlu Müessesesi’nde yaşandı. Grizu faciasında 263 madenci şehit oldu.Bu coğrafyada 7 Mart 1983 tarihinde Armutçuk’ta meydana gelen faciada 103 madenci, 17 Mayıs 2010 tarihinde Karadon’da 30 madenci, 7 Ocak 2013 tarihinde Kozlu’da 8 madenci taşeron şirkette çalışırken şehit oldu.1848 tarihinden günümüze yaklaşık 5 bin madenci hayatını kaybetti.


Türkiye’deki en büyük maden faciası 13 Mayıs 2014 tarihinde Soma’da yaşandı ve 301 madenci şehit oldu.Bu facialar maden işçileri, özellikle çocukları ve madenci aileleri ile bölge insanları için büyük travmalara neden oldu. İnsanlar çaresizliği, korkuyu ve derin acıları yüreklerinde yaşadılar. İsteseler de unutmaları mümkün değil.Son olarak TTK Amasra Müessesesi’nde 14 Ekim 2022 tarihinde 41 maden işçisi şehit oldu.Bu haber duyulduğunda, geçmişte yaşanan kazaların yarattığı travmalar tekrar yaşandı.


1992 Kozlu faciasından sonra TTK, iş güvenliği için büyük yatırımlar yaptı ve tüm havzada erken uyarı sistemleri kuruldu.Sonrasında 2010 ve 2013 yıllarında TTK’da yaşanan büyük kazalar taşeron şirketin çalıştığı sahalarda yaşandı. İhmal sebebiyle davalar açıldı. Eylemler, mitingler yapıldı. TTK’da taşeron uygulamasına son verildi.


2014 yılında Soma’da yaşanan facia özel sektörün işlettiği madende oldu.Özel sektörün üretim baskısının, işyerinde örgütlü sendikanın yetersizliğinin, işçilerin korkutulmasının, siyasetçinin patrona yakınlığının, maden işletmesini kiraya veren Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) memurlarının sindirilmişliğinin bu faciaya neden olduğunu öğrendik.Türkiye kamuoyu da işçi ailelerinden iş güvenliği konusundaki yetersizlikleri ve işçilere yapılan üretim zorlamasını öğrendi. 


Derdini anlatacak, sorunu çözecek muhatap bulamayan maden işçileri evlerinde ailelerine dert yanmışlardı.Biz Zonguldaklılar olarak; “Bizde, TTK’da böyle şeyler olmaz, biz kamu kuruluşuyuz, iş güvenliği önlemleri var, eğitim var, sendika var, işçiler korkmaz, böyle bir ocağa zorla da olsa işçiyi sokamazlar, işyeri temsilcileri anında herkese bilgi verir” anlamında yüksek sesle konuştuk.Özel sektör madenciliğini sert ifadelerle eleştirdik.


TTK Amasra Müessesesi’nde 14 Ekim 2022 tarihinde ilk kaza haberini aldığımda 10-15 kişinin kaza bölgesinde olduğunu söylediler. Olayın bu rakamlara ulaşacağına ve başka alanları etkileyeceğine hiç inanmadım. Basın olayı duyunca Ankara ve İstanbul’dan arayanlar oldu. Bu düşüncemi söyledim ve sendikacı arkadaşların telefonlarını verdim.
TV’lerde, trafo patlaması diye alt yazı geçince hemen Soma’yı hatırladım ve ürperdim.Çünkü orada da ilk haber böyle verilmişti. O dönem Genel Maden İşçileri Sendikası (GMİS) Genel Başkanı olan Eyüp Alabaş, “böyle kaza olmaz bilgi saklıyorlar”, diyerek hemen Soma’ya hareket etmişti.


Amasra’dan kaza hakkında bilgiler gelmeye başladıkça işin rengi değişti.Az çok bu konularda bilgi sahibi olan hiç kimse inanmak istemedi.Hep, “nasıl olur?” diye sorduk. 
Çünkü böyle bir facia olabilmesi için çok sayıda hatanın arka arkaya yapılması gerekiyordu.
Gerçeği, tıpkı Soma’da olduğu gibi yine en yalın haliyle maden şehitlerinin ailelerinden öğrendik.Maden işçileri, ocakta gaz kaçağı olduğundan ve kaza riskinden söz etmişler.
2-3 aydır havalandırma sorunu varmış, bakım yapılacakmış. İşçiler ücretsiz izin verilecek diye korkuyormuş. Sendika seçimleri var diye bakımı ertelemişler.İşçiler şefe itiraz etmiş, şef dik çıkmış ve bize kömür lazım, demiş.İzindeki bir işçi, işe gelemeyen arkadaşının yerine çağrılmış.


Madenci ailelerini dinledikçe, bir kamu işyeri olan TTK Amasra’nın, Soma’dan farkı kalmadığını gördük.Hükümet, iktidar, TTK’ya özel sektör anlayışı ile bakıyor.20 gün önce orada maden işçilerine seslenen Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, bunu dile getirdi. İşçi açıkları konusunu geçiştirdi.Bu ziyareti, “Ölme eşeğim ölme” başlığıyla22.9.2022 tarihinde bu köşede yazdım. Anlamak istemeyenlere tane tane açıkladım.Evet, TTK çalışması gereken işçi sayısı yarısının altına gerilemiş. Yeterli barutçu yokmuş, yeterli tarama işçisi yokmuş. Sayıştay defalarca uyarı yapmış. İşçiler uyarmış. Ama sorumlular anlamazdan gelmiş.Şimdi 6 savcı kazayı soruşturacakmış. Her şey ortada değil mi?